تنبیه‌الغافلین و تذکیرالعاقلین (زین‌الدین جبعی)تنبیه الغافلین و تذکیر العاقلین تالیف فقیه متبحر، فاضل ادیب، شیخ علی بن محمد بن حسن بن زین الدین جبعی عاملی نوادۀ شهید ثانی و صاحب الدر المنثور رسالۀ تنبیه الغافلین و تذکیر العاقلین از جمله رساله‌هایی است که در حرمت مطلق غنا نوشته شده است. این رساله، پیش از این چاپ نشده است. ۱ - معرفی اجمالیاین اثر مشتمل بر استدلال فقهی مفصلی است بر حرمت هر آنچه عرفا غنا، طرب انگیز و همراه با ترجیع باشد. مؤلف در این رساله صرف ترجیع را در حرمت کافی نمی‌داند بلکه می‌گوید: صوت مرجعی که مطرب نیز باشد حرام است. وی ضمن رد دلالت یا سند روایاتی که از آنها توهم حلیت غنا در قرآن شده، با استناد به آیات و روایات، غنا را در قرائت قرآن حرام دانسته می‌فرماید: «اگر در خواندن قرآن غنا حرام باشد در غیر قرآن به طریق اولی حرام است البته این حرمت با حسن ترجیع و رعایت الحان عرب و حزن و نغمه در قرائت قرآن منافات ندارد». لبۀ تیز حملات مؤلف متوجه شخص خاصی است که از وی نامی نمی‌برد ولی مرحوم خوانساری در روضات الجنات و برخی دیگر، وی را صاحب کفایة الاحکام مرحوم محمد باقر سبزواری می‌دانند، وی می‌نویسد: رسالۀ شیخ علی که در رد مرحوم سبزواری نوشته شده نزد ما موجود است. او در این رساله، غنا را در همۀ موارد حرام می‌داند و می‌گوید: غنا از امور لهوی و لذات نفسانی است و فی نفسه قبیح است و تنها نزد پیروان هوی و هوس محبوب است... صاحب روضات الجنات سپس مواردی از قدح و تعریض وی را به محقق سبزواری نقل می‌کند. پس از آن می‌گوید: لکن الانصاف انه ما انصف فی حق مثل هذا الرجل الفقیه و الرکن الوجیه... ۲ - نسخه‌های کتاباز این اثر دو نسخه خطی در کتابخانۀ مرحوم آیة الله نجفی مرعشی طاب ثراه ضمن مجموعه ۶۱۸۵ و ۴۰۳۳ موجود است، یکی از این دو در زمان حیات مؤلف نوشته شده و حاشیۀ «منه مد ظله» دارد و تاریخ کتابت آن ۱۰۸۶ قمری است. چون این نسخه بد خط و ناخوانا بود استنساخ رساله از روی نسخۀ دیگری، که تاریخ کتابتش ۱۲۸۴ است، صورت گرفت سپس با نسخۀ قبلی و نسخه‌ای از کتابخانۀ دانشگاه تهران (میکروفیلم شماره ۱/ ۳۶۵۳، فهرست میکرو فیلمها، ج۲، ص۲۱۲- ۲۱۳) مقابله، و نسخه بدلها و بعضی از حواشی آن در پانوشت آورده شد و موارد حذف با سه نقطه مشخص گردید. ۳ - منبعنرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). رده‌های این صفحه : کتاب شناسی
|